فعل-مادۀماضی-مادۀ مضارع
فعل-مادۀماضی-مادۀ مضارع.گفتیم که مادۀ فعل جزئی از آن است که در همۀ صیغه ها یکسان می ماند و تغییر نمی پذیرد. اکنون می گوییم که در زبان فارسی هر فعل دو مادۀ مختلف دارد، و با هر یک از این دو ماده یک دسته از صیغه های فعل ساخته می شود.
برای مثال فعل «نوشتن»را در نظر می گیریم.برخی از صیغه هایی که از این فعل ساخته می شود از این قرار است:
نوشتم می نویسم
می نوشتم بنویسم
نوشته ام بنویس
نوشته باشم
نوشته بودم
چنان که می بینیم این صیغه ها به دو دسته تقسیم شده اند. در دستۀ اول جزئی که ثابت است و تغییر نمی کند نوشت است و در دسته ی دوم نویس است.اما صیغه های ستون اول یعنی صیغه هایی که جزء ثابت آنها نوشت است بر زمان گذشته دلالت می کند و صیغه های ستون دوم یعنی صیغه هایی که جزء ثابت آنها نویس است زمان حال و آینده را می سازند.
پس ماده ی صیغه های دسته ی نخستین را ماده ی ماضی و ماده ی صیغه های دسته دوم را ماده ی مضارع می نامیم.
نهاد_گزاره
در زبان فارسی هر فعلی دو ماده دارد:
یکی ماده ی ماضی و دیگری ماده ی مضارع.همه ی صیغه هایی که بر زمان گذشته دلالت می کند از ماده ی ماضی ساخته می شود،و صیغه هایی که معنی حال و آینده از آنها بر می آید ماده ی مضارع مشتق است.
هر صیغه ی فعل که بر شخصی در زمان معینی دلالت می کند از ترکیب یکی از دو ماده ی فعل با جزء تغییرپذیر یعنی شناسه ساخته می شود. در بعضی صیغه ها گاه جزء سومی به نام جزء پیشین به آغاز فعل افزوده می شود.اجزایی که در اول فعل های فارسی در می آید دو است:یکی می و دیگری ب . در صیغه ی می رفتم یک ماده ی فعل هست:یک شناسه:م .یک جزء پیشین :می.
در صیغه ی بنویسی نیز همین سه جزء است:
نویس=ماده
ی=شناسه
ب=جزء پیشین
جزء پیشین جزئی است که به اول ماده ی فعل افزوده می شود.