چند ضرب المثل زیبا

چند ضرب المثل زیبا و خواندنی

ضرب المثل ها دارای مفهوم زیبایی هستند که باید مطالعه کنیم .هم از لحاظ اینکه از معنی زیبای ضرب المثل ها لذت ببریم و هم اینکه بدانیم کدام ضرب المثل را در کجا و چه موقع به کار ببریم. یعنی هنگامی که نیاز است فکر کنیم و ضرب المثل مناسب با بحثی که با دیگران داریم به کار ببریم یا به اصطلاح بی ربط به موضوع مورد بحث نباشد. چند ضرب المثل زیبا

تاثیر ذهن و عوامل درونی بر سعادت انسان

آرامگاه بزرگان ادبی ایران دور از وطن

بخشندگی و قدرشناسی و یاری رساندن به دیگران

آب از سرچشمه گل‌آلود است

این مثل به بی کفایتی و تدبیر نادرست شخصی که در راس امری باشد اشاره دارد.
طبق شواهد این مثل از زبانهای بیگانه وارد زبان فارسی شده‌است.

میگویند در بین خلفای اموی دوران کوتاه خلافت خلیفه هشتم عمر‌ بن عبدالعزیز همراه با عدل و داد و بدون تجمل بوده است‌.
روزی خلیفه از یک عرب اهل شام میپرسد کارگزاران من در دیار شام رفتارشان با مردم چگونه است؟ وی جواب میدهد وقتی آب در سرچشمه زلال و صاف باشد در نهرها و جویبارها نیز چنین است.

برخی میگویند این سخن از افلاطون است که میگوید پادشاه چون رودی بزرگ است که به جوی‌های کوچک منشعب میشود. اگر آب رود شیرین باشد آب جوی‌ها نیز چنان است و اگر تلخ باشد همچنان.

عطار این سخن را به ابو علی شقیق بلخی نسبت میدهد که در مقام نصیحت به هارون الرشید گفته‌است‌: تو چشمه‌ای و کارگزارانت چون جوی‌ها. اگر چشمه روشن باشد تیرگی جوی‌ها زیان ندارد اما اگر چشمه تاریک بود به روشنی جوی‌ها هیچ امیدی نیست.

دست شستن از کاری

این اصطلاح که به معنی کناره‌گیری کردن از کاری، استعفا دادن و از خود سلب مسئولیت کردن است اصطلاحی فارسی نیست و از تاریخ مسیحیت و ماجرای به صلیب کشیدن مسیح وارد زبان‌های جهان، از جمله زبان فارسی شده است.
در تاریخ مسیحیت آمده است که ملایان یهودی (فریسیان) چون از هیچ راهی نتوانسنتند زبان عیسای مسیح را خاموش کنند، به “پونتیوس پیلاتس” حاکم رومی شهر اورشلیم شکایت بردند و ادعا کردند که عیسا افزون بر “کافر بودن” بر حکومت شوریده است و دعوی سلطنت نیز دارد. پونتیوس پیلاتس در آغاز زیر بار نرفت ولی چون می‌ترسید که در نتیجه‌ی اقامت مسیح در اورشلیم شورشی بر پا شود، وی را بازداشت کرد و قصدش این بود که پس از چند روز او را آزاد کند. فریسیان چون به قصد و نیت حاکم پی بردند، به شدت پافشاری کردند و آن قدر کوشیدند تا عیسا را به مرگ محکوم کردند.
در آن روزگار در میان یهودیان رسم بر آن بود که حاکم شهر در روز عید پاک (عید فصح، روز یادبود خروج بنی اسراییل از مصر) یکی از محکومان به مرگ را به انتخاب مردم می‌بخشید و آزاد می‌کرد. پس چون روز عید پاک فرا رسید و به جز عیسا، مرد شرور و بد سابقه‌ای نیز به نام “باراباس” محکوم به مرگ شده بود قرار شد یکی از آن دو بخشیده شده و آزاد گردد، که به تحریک و تبلیغ فریسیان سرانجام مردم یهودی اورشلیم نیز آزادی باراباس را بر آزادی مسیح ترجیح دادند. پیلاتس که عیسا را شایسته‌ی مجازات نمی‌دانست در حالی که دست ها را به آسمان بلند کرده بود به فریسیان و یهودیان اورشلیم که او آنان را مسئول سرانجام عیسا می‌دانست گفت: «من در مرگ این مرد درستکار بی‌تقصیرم و این شمایید که او را به مرگ می‌سپارید».
آن گاه برای سلب مسئولیت از خود دستور داد آب آوردند و دست هایش را در آب شست و از آن جا است که اصطلاح “دست شستن از کاری” در زبان های لاتینی به معنی سلب مسئولیت کردن از خود نیز به کار می‌رود.
اصطلاح فرانسوی این اصطلاح عبارت هم به معنی “سلب مسئولیت کردن از خود” و هم به معنی “از چیزی چشم پوشیدن” است و در فارسی بیشتر معنی دوم آن به کار گرفته می‌شود.

دست کسی را توی حنا گذاشتن

این ضرب المثل را در باره‌ی کسی به کار می‌برند که وسط کاری تنها گذاشته شده باشد یا در وضعیتی قرار گرفته باشد که هیچ کاری از او بر نیاید
در گذشته که وسایل آرایش و زیبایی به فراوانی امروز نبود، مردان و زنان دست و پا و سر و موی و گیسو و ریش و سبیل خود را حنا می‌بستند و از آن برای زیبایی و پاکیزگی و گاه برای جلوگیری از سردرد استفاده می‌کردند.
برای این کار، مردان و زنان به شاه‌نشین گرمابه، یعنی جایی که پس از خزینه گرفتن در آن جا دور هم می‌نشستند، می‌رفتند. دلاک حمام حنا را آب می‌کرد و نخست موی سر و ریش و سبیل و گیسوی آنان را حنا می‌بست و سپس دست و پایشان را حنا می‌‌گرفت یا توی حنا می‌گذاشت.
شخص حنا‌بسته ناگزیر بود که ساعت‌ها در آن گوشه‌ی حمام از جای خود تکان نخورد تا رنگ، خودش را بگیرد و دست و پایش خوب حنایی شود. در این چند ساعت آنان برای آن که حوصله شان سر نرود با کسانی که مانند خودشان دست و پایشان توی حنا بود باب گفت و گو را باز می کردند و از هر دری سخن می‌گفتند. حمامی هم در این مدت از آنان با نوشیدنی‌های خنک کننده (که به آن ها “تبرید” می‌گفتند) مانند آب هندوانه و انواع شربت پذیرایی می‌کرد و چون آنان قادر به انجام هیچ کاری نبودند خود حمامی این نوشیدنی‌ها را بر دهان آنان می‌گذاشت تا بنوشند و کمبود آب بدنشان را جبران کنند.
این حالت که در آن شخص حنا بسته قادر به انجام هیچ کاری نبوده است بعدها رفته رفته از چهاردیواری حمام بیرون آمده و در بین مردم به صورت ضرب المثل در‌آمد.

آتش بیار معرکه

این اصطلاح را برای کسی به کار می‌برند که در ماهیت و اصل دعوا و مشاجره‌ی میان چند تن شرکت ندارد، اما کارش تشدید این دعوا و مشاجره و گرم نگاه‌داشتن آتش اختلاف در میان آنان است.
دو ساز ضرب و دف از چوب و پوست ساخته شده‌اند. پوست این دو ساز در بهار و تابستان خشک و منقبض و در پائیز و زمستان که موسم باران و رطوبت است مرطوب و منبسط می‌گردد. در بهار و تابستان لازم است که این پوست هر چند ساعت یک بار مرطوب و تازه گردد تا صدای آن به علت خشکی و انقباض تغییر نکند. این وظیفه بر عهده‌ی دایره‌ نم‌کن بود که ظرف آبی جلوی خود قرار داده و ضرب و دف را نم می‌داد و تازه نگاه می‌داشت. در پائیز و زمستان همین شخص که حالا آتش‌بیار نامیده می‌شد پوست‌های مرطوب شده را روی منقل آتش می‌گرفت و با حرارت دادن خشک می‌کرد.
این شخص از موسیقی چیزی نمی‌دانست و نه میتوانست ساز و ضرب و دف بزند و نه به آواز و خوانندگی آشنایی داشت، اما وجودش به قدری موثر بود که اگر دست از کار می‌کشید دستگاه طرب می‌خوابید و بساط معرکه و شادی مردم برچیده می‌شد. تا جایی که مخالفان موسیقی و طرب در گذشته گناه اصلی را وجود آن آتش‌بیار می‌دانستند و بر این باور بودند که اگر او ضرب و دف را آماده نکند دستگاه موسیقی و عیش نیز خود‌به‌خود از کار می‌افتد. از آن پس تا امروز افراد سخن‌چین و فتنه‌انگیز را که در اصل مشاجرات شرکت ندارند، ولی با بدگویی کردن و ایجاد شبهه، آتش اختلافات را دامن می زنند، به آتش بیار معرکه تشبیه می‌کنند.