لالایی ساز کوک مادران ایرانی

لالایی های مادر بیانگر عواطف و احساسات

از نکات بارز موسیقی (فولکور) هر خطه ای از ایران زمین ملودی هایی است که از اعصار دور تاریخ ، سینه به سینه توسط زنان ، مردان ، نوازندگان محلی و…به ما رسیده است. زمانی که از فولکور جامعه ای سخن به میان می آید، سخن از افسانه ها ،ترانه ها ،لالایی ها،مثل ها و هزاران پدیده ی زیبای دیگر است که آیینه ای تمام نما از خلق و خو، فرهنگ، شیوه ی زندگی ، اندیشه ها و احساسات یک قوم است.لالایی ساز کوک مادران ایرانی

لالایی ها در حقیقت ادبیات شفاهی و نانوشته ی سرزمین هایی هستند که توسط زنانی گمنام ،خلق و تکرار شده اند.هیچ مادری آن ها را از روی نوشته نمی خواند و همه ی مادران بدون آن که بدانند از کجا و چگونه ، آنها را ترنم می کنند. کسی نمی داند دیرینگی این آواز های آهنگین به کجا می رسد.

بی گمان اولین انسان ها برای آنکه کودکان شان را از گزند حشرات و جانوران آزار دهنده ، سرمای خاک و سنگ ایمن نگه دارند ، بهترین ابزار نگهداری را ننو یا گهواره می دانستند. لالایی ها در کنار همین ننو ها پدید آمدند و صدای مادر و دایه  که در آغاز آهنگی طنین انداز داشته با گذر زمان آهنگین شده و به شکل لالایی در آمده است.

این نغمه های عاشقانه که در لحظات شور و شیدایی مادر آفریده شده اند ،دارای مضامین و مفاهیم متعددی هستند که طرز اندیشه ، باور و سنت ، آداب، رسوم و نحوه ی معیشت و زندگی سراینده ی آن سرچشمه گرفته است. برخی از این مضامین عبارت است از: بیان آرزوها و آرمان های سازنده و متعالی مادر، ستایش کودک و تشبیه او به موجودات خوب و زیبا ،دعا کردن به حال کودک ،بیان دردها و رنج های مادر،گله و شکایت از روزگار و درد غربت، گلایه از تنهایی و دوری همسر و چشم انتظاری ، بیان سرگذشت حزن انگیز مادر و لحظات پیچیده ی روحی و معنوی او ،بیان آرزوهای تحقق نیافته و حدیث نفس مادر در سرزمینش،بیان مبارزه طلبی و استقامت در مراحل مختلف زندگی و تحمل مشقت در کارهای طاقت فرسا و ….که در زیر به پاره ای از آنها اشاره می شود:

1-دعای مادر:  دعایی برای تندرستی و سلامتی کودک و به خواب خوش رفتن دلبند مادر:

لالا لالا گل زیره

تو را خواب خوشت گیره

لالا لالا گل نرگس

بلا بر تو نیاد هرگز

لالا لالا شکر بارت

خدا باشه نگهدارت

2- نفرین مادر:  آماج تیر این نفرین ها دشمنان فرزند هستند و آن هایی که می توانند به نوعی به او آسیب بزنند:

لالا لای انارستون

سر دشمن به قبرستون

لالا گویم برای تو

بمیرن دشمنای تو

3-وعده ی مادر: گاهی مادر با آوای حزین خود وعده های شیرینی به کودک می دهد:

لالا لالا گلم هسی

برایت می خرم اسبی

از اون اسبای برو باشه

ز هر اسبی جلو باشه

4-گرفتاری مادر در غربت و تنهایی وی:

 الا لالا شب تارم

بیابونی گرفتارم

لالا لالا لایی ای ماه تابون

که کوچه خلوت و محله بیابون

5-مادر،کودک را تنها همدم و همراه خود می داند:

در این لالایی ها مادر به کودک می گوید با وجود او دیگر بی کس و تنها نیست:

لالا لالا گل باغم

تو هستی مرهم داغم

الا لالا گلم باشی

تسلای دلم باشی

6-گلایه های مادر:

مو لالات می کنم ای رود نادون

درخت تشنه داند قدر بارون

لالایی گویم و خوابت کنم نمی یاد

بزرگت می کنم و یادت نمیاد

لالا لالا گل پسته

شدم از گریه هات خسته

7-گره خوردگی لالایی با دین و مذهب:

لالا لالا گل آلاله رنگم

لالا لالا انیس روز تنگم

لالا گویم و در خوابت کنم من

علی گویم و بیدارت کنم من

8-ترس مادر از آمدن هوو:

الا لالا گل زیره

بابات رفته زنی گیره

کنیز تو سیاه باشه

سراندر پاش طلا باشه

9-آرزوی مادر:

لالایی ها ، طیف رنگارنگی از آرزوها و آرمان های معصومانه ی مادر هستند. آرزوهایی چون سواد آموختن ،همسر گزیدن کودک، به زیارت رفتن طفل  مادر، دستگیری توسط فرزند و….

لالا لالا که لالات بی بلا باد

خودت ملا قلمدونت طلا باد

لالا لالا لالا رود عزیزم

بشی دوماد و درجات گل بریزم

لالا لالا لالا لالا ،لایی

شوم پیر و تو دستم را بگیری

لالا لالا بکن،الله یارت

بیام شاه چراغ گیرم سراغت

10-دلتنگی برای همسر:

لالا لالا گل قالی

بابات رفته جایش خالی

بابات رفته شیراز لالایی

به جنگ شیر رفته باز لالایی

تاثیر ذهن و عوامل درونی بر سعادت انسان

نکاتی که در زندگی باید رعایت کنیم

 ما آدم هستیم آدم‌های خیلی معمولی

11- مژده آمدن همسر:

لالا لالا گل سوسن

بابات اومد چیشت روشن

لالا لالا لالاش میه

دره واکو آقاش میه

دره واکو آقاش میه

صدای کوش پاش میه

گرفتاری های زندگی های خانواده های شهری و نفوذ تمدن شهری در روستاها، روز به روز مادران را از دنیای رنگارنگ گهواره ها بیرون برده، و رفته رفته باعث می شود حضور و آفرینش لالایی ها رنگ ببازد و رو به خاموشی برود. این آواهای دلنشین اکنون آن تداوم گذشته ی خود را به کلی از دست داده اند و به جرات می توان گفت ،دخترانی که مادران فردا به شمار می روند، به گاه بچه دار شدن شان حتی یک بیت از آن را هم از مادران خود به یادگار نخواهند داشت. بنابراین گردآوری این دل سروده های عاشقانه ،امری ضروری است و نیازمند تلاش جمعی می باشد.